Medicijnen zonder voorschrift - OTC-medicijnen

Medicatie die je vrij koopt bij de apotheker, dat is lekker handig natuurlijk. Maar zijn die zogenaamde overthecounter of OTCgeneesmiddelen wel zo onschuldig?

Darmen die in de knoop liggen, een verstopte neus of wat hoofdpijn: het zijn maar enkele voorbeelden van kwaaltjes waarvoor je niet meteen naar de huisdokter rent. Vaak vereisen ze ook geen grotere behandeling, zodat de apotheker je uit de nood kan helpen. Het gaat dan om voorschriftvrije medicijnen, de overthecountergeneesmiddelen of OTC-geneesmiddelen (letterlijk: over de toonbank). Vijfendertig procent trouwens van alle afgeleverde verpakkingen zijn OTC's. De hamvraag is: zijn dergelijke medicijnen even veilig als die mét voorschrift? Absoluut, maar je moet ze verstandig gebruiken. Enkele wetenswaardigheden op een rij.

Geregistreerd of niet?
Er bestaan zowel geregistreerde als nietgeregistreerde OTC's. Vooraleer een product als geneesmiddel op de markt kan komen, moet het een strikte en tijdrovende registratieprocedure doorlopen. Daarbij worden kwaliteit, veiligheid en efficiëntie gecontroleerd. Bijkomend moet het productieproces voldoen aan de strenge vereisten van de Good Manufacturing Practices, en moet de firma zich houden aan strenge richtlijnen alvorens ze groen licht krijgt van de registratiecommissie. Precies omdat deze procedure zo intensief is, worden almaar meer OTC's niet geregistreerd als geneesmiddel, maar volgen ze de veel kortere notificatieprocedure. Dat betekent dat ze op de markt komen als `voedingssupplement: Wat is het gevolg? De verpakking mag geen indicaties vermelden (bijvoorbeeld `diarree'), maar ze mag wel algemene beschrijvingen gebruiken zoals 'te gebruiken voor een evenwichtige darmflora'.

Tot slot heb je nog het APBlabel, het kwaliteitslabel verstrekt door de Algemene Pharmaceutische Bond. Producten die de registratieprocedure niet doorlopen hebben, komen wel nog in aanmerking voor dit APBlabel. Het is dan een garantie dat het product tiptop in orde is, zowel op wettelijk als op analytisch vlak. En dat is toch een geruststelling voor de gebruiker.

Welke voorschriftvrije geneesmiddelen worden het meest verkocht?
Pijnstillers, middeltjes tegen maag en darmklachten en het duo verkoudheidhoest en tot slot de vitaminen en mineralen. We spreken dan over veel voorkomende klachten waartegen je zelf iets kunt doen. Voorwaarde is wel dat je het geneesmiddel correct gebruikt, en net daarom blijft het advies van de apotheker een must. Hij is ook diegene die beslist of het om een kwaaltje gaat dat je gedurende enkele dagen zelf kunt aanpakken zonder risico op complicaties.
Maar het is niet alleen de indicatie (maagproblemen, verkoudheid...) die bepaalt of een geneesmiddel al dan niet OTC is. Dat hangt evengoed af van het product zelf. Een belangrijke reden om een geneesmiddel op voorschrift te houden, is bijvoorbeeld onvoldoende kennis over de bijwerkingen. Wanneer men na enkele jaren wél over genoeg gegevens beschikt, kan het geneesmiddel al eens evolueren naar voorschriftvrij.

Waarom worden 'populaire' geneesmidcelen niet voorschriftvrij?
Met OTCgeneesmiddelen heeft men dikwijls jarenlange ervaring. Maar heeft men die ook niet met antibiotica? Ja, maar er is een goede reden om die laatste voorschriftplichtig te houden. Bij vrije aflevering zou het gebruik drastisch stijgen. Met als gevolg dat onze resistentie ten opzichte van antibiotica zou toenemen, waardoor het medicament bij ernstige infecties aan efficiëntie zou inboeten. Zo breng je een hele bevolking in gevaar. Hetzelfde geldt voor slaap en kalmeermiddelen: na een tijdje word je er afhankelijk van.
Stel ze vrij ter beschikking en het afhankelijkheidsprobleem vergroot nog, terwijl we dit in België juist willen afbouwen. Er zijn dus tal van redenen om geneesmiddelen voorschriftplichtig te houden.

Mogen kinderen OTCmedicatie gebruiken?
Voor kinderen jonger dan twee jaar is er weinig mogelijk inzake OTC, en is een bezoek aan de dokter altijd aan te raden. En ook nog tot twaalf jaar is het best dat kinderen geneesmiddelen alleen maar nemen op doktersadvies. Dat belet niet dat je bijvoorbeeld wel al een middeltje tegen koorts kunt toedienen vooraleer je met je kind naar de dokter gaat. Conclusie: gebruikje gezond verstand en raadpleeg de apotheker.

Zie ook volgende artikels: begin zwangerschap Borstkanker